1.ข้อมูลทั่วไป

หมู่บ้านอยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอเป็นระยะทาง 17 กิโลเมตร ประชาชนส่วนใหญ่คือกลุ่มชาติพันธุ์ ม้ง ส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ ม้งบ้านขุนห้วยแม่เปา แบ่งออกเป็น 3 กลุ่มย่อย คือม้งลาย ม้งขาว ม้งดำ มีอาชีพทางเกษตรกรรม ได้แก่ ทำสวนมะม่วง (โชคอนันต์) ลำไย ลิ้นจี่ เงาะ ข้าวโพด และทำนา ทุกปีจะมีพ่อค้ามารับซื้อมะม่วง 4-5 จุดในหมู่บ้าน โดยเข้าโกดังของคนท้องถิ่น พ่อค้าจะมาจากชลบุรี ราชบุรี มารับซื้อแล้วส่งออกไปจีน มาเลเซีย สิงคโปร์ ส่งออกวันละ 6-7 รถสิบล้อ (สิบล้อคันหนึ่งบรรทุก 15 ตัน ) ประมาณเดือนเมษายนถึงเดือนสิงหาคม วันที่ 25 พฤษภาคม ของทุกปี จะมีการจัดงานวันมะม่วงในหมู่บ้าน (ปีนี้ (2563) ไม่ได้จัด เพราะสถานการณ์ COVID-19 )

2. ประวัติความเป็นมาของหมู่บ้าน

บ้านขุนห้วยแม่เปา ตั้งขึ้นประมาณหลังประเทศลาวเปลี่ยนการปกครอง ชาวม้งบางกลุ่มได้อพยพเข้ามาอยู่ในประเทศไทย กลุ่มแรกที่เข้ามาอยู่อาศัยเป็นชาวม้งที่อพยพมาจากประเทศลาวโดยตรง และกลุ่มที่ติดตามมาภายหลังคือ ชาวม้งที่จากจังหวัดแพร่ น่าน เชียงคำ(เล่าอู) ภูชี้ฟ้า (หมู่บ้านนี้จะเป็นญาติกับบ้านจะแล หมู่ 4 ต.ควร และม้ง จ.น่าน พะเยา ลำปาง แพร่ ) ชื่อหมู่บ้านตั้งตามชื่อลำน้ำ ห้วยแม่เปา

สาเหตุที่ชาวม้งเลือกมาบริเวณนี้ เพราะต้องการหาที่ทำกิน มาถึงที่นี่เห็นเป็นป่าดงรกร้าง ไม่มีใครอาศัยอยู่จึงเข้ามาบุกเบิกเป็นที่ทำกิน

เหตุการณ์สำคัญ

– 2515 เริ่มได้สัญชาติไทย

– 2563 เกิดโรคระบาด COVID -19 ปิดหมู่บ้าน 2 เดือน

3. สังคมวัฒนธรรม

3.1 การแต่งกาย

ผู้หญิงม้งจะเย็บ ปัก เสื้อผ้าเอง ตัวเสื้อนิยมผ้ากำมะหยี่สีพื้น เช่น สีดำ น้ำเงิน แดง เขียว น้ำตาล แล้วปักลวดลายเย็บติดขอบแขน และชายเสื้อ หน้าอก ขอบลายปักจะกุ๊นด้วยผ้าสี แต่ละกลุ่มมีรายละเอียดที่แตกต่าง คือ

ม้งลาย เครื่องกายจะคล้ายกับม้งเขียว สังเกตจากเสื้อผู้หญิงบริเวณหน้าอกจะมีรายปักเป็นยอดแหลม 3 ยอด(หรือ 4 ยอด) แต่มีลวดลายมากกว่า กระโปรงก็มีสีสันและลวดลายมากกว่า ลายปักจักรปักแบบครอส ติสหรือปักไขว้กัน

ม้งขาว จะสวมกระโปรงพลีทขาว เสื้อผ่ากลางอก ลายปักจะนิยมเป็นลายผ้าปะแล้วสอยเป็นลายขดเป็นวงๆ

ม้งดำ (หมู่บ้านนี้พบม้งดำจำนวนน้อย ส่วนใหญ่จะพบใน จ.น่าน) เสื้อผู้หญิงม้ง ด้านหลังจะมีแผ่นผ้าคล้ายรูปตัว H ตกแต่งใต้ปกหลัง สมัยก่อนเป็นแผ่นผ้าสีขาว ไม่ปักลวดลาย แต่ปัจจุบันมีการปักลวดลายเต็มแผ่น แผ่นผ้านี้เป็นสัญลักษณ์แสดงความเป็นผู้หญิง คนม้งเรียกว่า “ล่าว” (เหล้า)

ความแตกต่างของหญิงม้งขาวและม้งเขียว ที่เห็นได้ชัดจากเครื่องแต่งกาย ในอดีตเวลาเห็นคนม้งด้วยกันจากเครื่องแต่งกายก็จะบอกได้ถึงแหล่งที่มา(ที่อยู่อาศัย) ว่ามาจากที่ไหน ม้งเชียงใหม่ ม้งตาก จะใส่เสื้อผ่าอกสาบตรง ม้งเชียงรายจะใส่เสื้อลายปักเป็นยอดแหลม 3 ยอด แต่ปัจจุบันใส่ปนกันไปหมดจนยากจะบอกถึงแหล่งที่อยู่อาศัยว่ามาจากจังหวัดอะไร ปัจจุบันมีลายปักด้วยจักรเรียนแบบลายปักม้ง (ปักด้วยมือ) มาขายทั้งจากประเทศจีนและทำในประเทศไทย(เชียงใหม่ เชียงราย) ผ้าจากจีนมีราคาถูกกว่า แต่คนม้งบอกว่าของจีนสวยสู้ของไทยไม่ได้